Historia

Szczegóły

Instytut Elektrotechniki z dniem 1 kwietnia 2019 r. na mocy Ustawy z dnia 21 lutego 2019 r. o Sieci Badawczej Łukasiewicz (Dz. U. z 2019 r. poz. 534) stał się instytutem Sieci Badawczej Łukasiewicz.

Instytut Elektrotechniki (IEL) powstał w 1946 roku, jednak rozmowy o jego założeniu toczyły się jeszcze w ostatnich latach dwudziestolecia międzywojennego. Należy do najstarszych oraz największych instytutów naukowo-badawczych w obszarze przemysłu elektrotechnicznego w Polsce.


Inicjatorami powstania Instytutu była grupa inżynierów elektryków – członków SEP – z profesorem Politechniki Warszawskiej Kazimierzem Drewnowskim na czele.  W 1934 roku przedstawiono zarys organizacji i zakres prac Instytutu Elektrycznego przy Politechnice Warszawskiej. Autorami tej koncepcji byli prof. K. Drewnowski i inż. J. Hoser. Elektrotechnika słaboprądowa w tym czasie miała już instytucję tego rodzaju w postaci Instytutu Radiotechnicznego oraz doskonale się rozwijającego Państwowego Instytutu Telekomunikacyjnego (PIT). Brakowi odpowiedniej instytucji zaspakajającej potrzeby w zakresie prądów silnych miało zaradzić powstanie Instytutu Elektrycznego organizowanego przy Politechnice Warszawskiej, która przeznaczyła dla niego pomieszczenia w nowobudowanym Gmachu Elektrotechniki

W listopadzie 1936 roku powstała Sekcja Przemysłowa SEP. W ramach tej sekcji utworzono komisje, wśród których była Komisja współpracy laboratoriów naukowych z przemysłem pod przewodnictwem prof. K. Drewnowskiego. Jako cel Komisja postawiła sobie zbadanie możliwości powstania Instytutu Elektrycznego, który by zaspakajał potrzeby przemysłu krajowego w dziedzinie badań probierczych i naukowych. Sprawa utworzenia Instytutu Elektrotechniki została podjęta w trakcie przygotowań do IX Walnego Zgromadzenia Stowarzyszenia Elektryków Polskich, które odbyło się w Warszawie 23-27 maja 1937 roku.

Jednym z kluczowych zagadnień omawianych na tym Zgromadzeniu był projekt powołania „Polskiego Instytutu Elektrotechnicznego” i jego współpraca z przemysłem. W okresie poprzedzającym Zgromadzenie Sekcja Przemysłowa SEP poprosiła specjalistów z różnych działów elektrotechniki do przygotowania materiałów do dyskusji na zjeździe. Wynikiem tej inicjatywy było opracowanie ok. 10 referatów.

Referaty zjazdowe dotyczące zagadnienia powołania Polskiego Instytutu Elektrotechnicznego, dyskusja przedzjazdowa i dyskusja w czasie zjazdu skłoniła Zjazd SEP do podjęcia uchwały przygotowanej przez Grupę B Sekcji Przemysłowej o brzmieniu:
„Stwierdza się potrzebę utworzenia Polskiego Instytutu Elektrotechnicznego, jako instytucji mającej na celu prowadzenia badań naukowych i naukowo-technicznych z zakresu elektrotechniki prądów silnych, na wzór wielkich instytutów narodowych innych krajów”.

Po krótkiej dyskusji Zebranie przyjęło przedstawione rezolucje, przekazując ich wykonanie Zarządowi Głównemu.

W 1945 roku w wyniku starań Profesora Janusza Lecha Jakubowskiego autora dwóch referatów przedzjazdowych z 1937 roku powstał w Warszawie Państwowy Instytut Wysokonapięciowy, który we wrześniu 1946 roku rozszerzył swą działalność na całą elektrotechnikę i przyjął nazwę Państwowy Instytut Elektrotechniki a od 1951 roku Instytut Elektrotechniki. Organizacyjnie Instytut podlegał Centralnemu Zarządowi Energetyki, a następnie różnym ministerstwom.

Początki Instytutu były niezmiernie skromne: dwie sale w całkowicie spalonym, pozbawionym stropów i dachów gmachu Elektrotechniki Politechniki Warszawskiej.  W pierwszym roku – poza podjęciem robót budowlanych, zwłaszcza dachowych – uruchomiono zespół transformatorów Politechniki Warszawskiej na 300 kV, 100 kV a już w roku 1946 Instytut przystąpił do wykonywania ekspertyz dla przemysłu.
W chwili powstania IEL posiadał sześć zakładów naukowo-badawczych, personalnie, tematycznie i lokalowo bardzo blisko związanymi z Politechniką Warszawską. Natomiast w 1951 roku rozpoczęto budowę własnych obiektów w Warszawie Międzylesiu. Lokalizacja nie była przypadkowa, bowiem w sąsiedztwie znajdował się zakład przemysłowy - Zakłady Wytwórcze Aparatury Rozdzielczej ZWAR, jedyny wówczas krajowy producent aparatury wysokiego napięcia. Sąsiedztwo fabryki zapewniało niezbędną infrastrukturę, a rozległy teren możliwość rozbudowy. Według ówczesnych koncepcji miał to być centralny ośrodek naukowo-badawczy dla całego obszaru krajowej elektrotechniki. 
Projekty hal laboratoryjnych opracowały zespoły kierowane przez pracowników Instytutu. Całość planowania inwestycji koordynował pod względem koncepcyjnym prof. J. Lando, przewodniczący NKOPI. 
3 stycznia 1948 roku z inicjatywy prof. Jerzego Skowrońskiego, powstał Zakład Materiałoznawstwa Elektrotechnicznego z siedzibą we Wrocławiu jako wydzielona placówka Państwowego Instytutu Elektrotechniki.
W 1952 roku powstaje w Gdańsku Zakład Elektrotechniki Morskiej kierowany przez doc. Henryka Hadriana.
Nader ważkim dla tworzenia przyszłości Instytutu elementem, było podjęcie w 1955 roku zorganizowania Technicznego Biura Konstrukcyjnego pod kierownictwem mgr inż. Wilhelma Smoluchowskiego, przemienionego następnie w Zakład Konstrukcji Urządzeń i Maszyn Elektrycznych a następnie w Zakład Doświadczalny mający za zadanie prowadzenie produkcji doświadczalnej dla potrzeb Instytutu. 
W następnych latach następował dalszy rozwój Instytutu, a jednocześnie część tematyki IEL przechodziła do innych istniejących instytutów lub do instytutów nowo powstałych w oparciu o część kadry i wyposażenia IEL. Tak więc IEL jest matką niemal całej elektrotechniki silnoprądowej w Polsce. 
Zakład Doświadczalny III Instytutu Elektrotechniki w Międzylesiu Kłodzkim powstał w 1964 roku. Pierwszym Kierownikiem Zakładu Doświadczalnego III był Jerzy Błażejewski. 
W 1978 roku powstał w Instytucie Zakład Badań Podstawowych Elektrotechniki pod kierownictwem prof. Tadeusza Śliwińskiego .
Zakład Doświadczalny II Instytutu Elektrotechniki w Jedlinie Zdroju istniał w latach 1981-1995.

W 1993 roku IEL uzyskał akredytację dla pierwszego laboratorium badawczego – Laboratorium Oddziału IEL w Gdańsku (obecnie IEL ma akredytację PCA dla czterech laboratoriów badawczych i jednego laboratorium wzorcującego). 

W 1996 roku IEL rozpoczął studia doktoranckie z myślą głównie o pracownikach przemysłu.
W 2000 roku IEL otrzymał Certyfikat Akredytacji Jednostki Certyfikującej Wyroby Elektrotechniczne (Certyfikat Nr AC 073), nadany przez PCBC.
W 2002 roku powstały w IEL dwa Centra Doskonałości finansowane z funduszy programu ramowego Unii Europejskiej
W 2003 roku w IEL wdrożony został system zarządzania jakością ISO 9001:2000, certyfikowany przez PCBC-IQNet (Certyfikat Nr 976/2/2006),
W 2004 roku IEL uzyskał notyfikację dla pięciu dyrektyw UE: LVD, MD, EMC, TOYS i NNE (Jednostka notyfikowana w UE - nr 1460
W 2004 roku Minister Nauki i Informatyzacji przyznał dla IEL Dyplom za uzyskanie Statusu Centrum Zaawansowanej Technologii MCZ
W 2005 roku IEL utworzył Park N-T NOWA ELEKTROTECHNIKA w celu wspierania i wdrażania innowacji
W 2005 roku powstało w IEL Mazowieckie Centrum Usług Pomocniczych dla Innowatorów Indywidualnych (MCUPdII) finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego i budżetu państwa.

Instytut Elektrotechniki, poza Warszawą jest zlokalizowany w trzech miastach: Wrocławiu, Gdańsku oraz Międzylesiu Kłodzkim. Oddział wrocławski specjalizuje się w opracowaniu nowych rodzajów materiałów elektrotechnicznych i technologii ich wytwarzania. Bałtycka Pracownia Technologii Energoelektronicznych w Gdyni  zajmuje się głównie energoelektroniką (Świadectwo uznania Polskiego Rejestru Statków nr TE/083/883995/00). W Międzylesiu Kłodzkim znajduje się Zakład Doświadczalny (ZDIII) specjalizujący się w produkcji doświadczalnej i małoseryjnej głównie elektrotechnicznych materiałów izolacyjnych: szkło-epoksydowych, epoksydowych i kompozytowych. (Certyfikat TüV Nr 04 100 030584).

    Od chwili powstania w 1946 roku, Instytut Elektrotechniki jest wiodącą jednostką w Polsce w zakresie współpracy z przemysłem, zajmującą się konstruowaniem i doskonaleniem wytwarzanych oraz eksploatowanych wyrobów elektrotechnicznych. Pomimo wielu trudności okresu transformacji ustrojowej, Instytut  potrafił dostosować się do zmian zachodzących w strukturze polskiego przemysłu, nie rezygnując z priorytetowej działalności, jaką była współpraca z małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Od chwili wejścia Polski do Unii Europejskiej, Instytut stara się aktywizować współpracę z krajowymi i europejskimi podmiotami poprzez aktywne wykorzystanie Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej. Po doświadczeniach w nowych warunkach gospodarczych Instytut udowodnił, że potrafi wykorzystywać pojawiające się zmiany. Zdajemy sobie sprawę z tego, że najbliższe czasy będą wymagały ciężkiej pracy i poświęceń, jednak liczy się to, że przed Instytutem Elektrotechniki wciąż otwierają się nowe możliwości.